"COVİD-19 Salgını Nedeniyle Alınan Bazı Sosyal Tedbirler Başta Olmak Üzere Çeşitli Yasal Düzenlemeler İçeren Torba Kanun Taslağı"
COVID-19 salgınının önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla ülkemizde ve dünya genelinde sosyal ve ekonomik hayata ilişkin birtakım tedbirler alınmaktadır.
Bu tedbirlerin devamı niteliğinde olmak üzere 62 maddelik bir Kanun taslağı çalışması yapılmış ve söz konusu taslağa ilişkin haberler yazılı ve görsel medyaya yansımıştır. Söz konusu taslakta yer alan düzenlemelerin bir kısmına aşağıda özet olarak değinilmiştir. Taslak henüz Kanun teklifi haline getirilerek TBMM’ne sunulmamıştır.
İlgili tarafların görüşleri alındıktan sonra yapılacak düzeltmeler sonrasına kısa bir süre içinde TBMM’ne kanun teklifi olarak geleceği öngörülmektedir. İlerleyen günlerde konu ile ilgili gelişmeler sirkülerlerimizle size iletilecektir.
1. Sermaye Şirketleri
31.12.2020 Tarihine Kadar, 2019 Yılı Net Kârlarının %25’inden Fazla Bir Oranda Kâr Payı Dağıtamayacaklardır Türk Ticaret Kanunu’na eklenmesi öngörülen geçici madde ile, Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin pay sahibi olduğu şirketler hariç olmak üzere; sermaye şirketlerinin, 31.12.2020 tarihine kadar dağıtabilecekleri nakit kâr payı tutarının 2019 yılı net dönem kârının %25’i ile sınırlanması, genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilememesi, genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının %25’ini aşan kısma ilişkin ödemelerin 31.12.2020 tarihine kadar ertelenmesi öngörülmektedir.
2. Üç Ay Süre İle İşverenler Çalışanları İşten Çıkartamayacaktır, Ancak Ücretsiz İzne Ayırabilecektir
İş Kanunu’na “Geçici İstihdam Güvencesi” başlığı ile bir geçici madde eklenmesi ve buna göre, İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin iş sözleşmesinin maddenin yürürlüğe gireceği tarihten itibaren üç ay süreyle (İş Kanunu’nun 25. maddesinde “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” olarak belirlenen nedenler haricinde) işveren tarafından feshedilememesi; bununla birlikte fesih yasağı uygulanan hallerde işverenin işçiyi ücretsiz izne ayırabilmesi ve fesih yasağı süresinin altı aya kadar çıkarılması konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmesi öngörülmektedir.
3. Ücretsiz İzne Ayrılan veya 15 Mart Sonrası İşten Çıkartılan Ancak İşsizlik Ödeneği Alamayanlara Ücret Desteği Sağlanması
İşsizlik Sigortası Kanunu’na bir geçici madde eklenmesi ve buna göre, bir önceki maddede bahsettiğimiz ve ücretsiz izne ayrılan işçilere ve 15.03.2020 tarihinden sonra işten çıkarılmış olup işsizlik ödeneğinden istifade edemeyen işçilere üç ay süreyle İşsizlik Sigortası Fonu’ndan her gün için 39,24 TL nakdi ücret desteği verilmesi öngörülmektedir.
4. Devlet İhale Kanunu Kapsamında İhalelerin Elektronik Ortamda Yapılabilmesi
Devlet İhale Kanunu kapsamında yapılacak satış, kira, trampa ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi işlemlerine ilişkin ihalelerin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi ve bu ihalelere ilişkin dosyaların hazırlanması ve verilmesi, ilanı, katılıma ilişkin belgelerin sunulması, tekliflerin hazırlanması, sunulması ve değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması ve onaylanması, kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi ve sözleşmenin imzalanması gibi hususlarda düzenleme yapmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na yetki verilmesi öngörülmektedir.
5. Faaliyeti Durdurulan İşletmelerden Yıllık İlan ve Reklam Vergileri ile Çevre Temizlik Vergilerinin Alınmaması
Doğal afet ve salgın hastalık gibi mücbir sebep hallerinde faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile çevre temizlik vergilerinin, faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunulamayan dönemlere isabet eden kısmının alınmaması öngörülmektedir.
6. Türkiye Varlık Fonu,
Türk Ticaret Kanunu’nun Şirketler Topluluğuna İlişkin Hükümleri ile Sermaye Piyasası Kanunu’ndan Muaf Tutulmuştur Türkiye Varlık Fonu, kuruluş Kanunu olan 6741 sayılı Kanunun 8. Maddesinin 5. Fıkrası kapsamında pek çok Kanunun uygulanmasından muaf tutulmuştur. Taslakta yer alan düzenleme ile bu muafiyetlere, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 195 ilâ 209. Maddeleri arasında yer verilen şirketler topluluğuna ilişkin düzenlemeler ile Sermaye Piyasası Kanunu ve bu Kanunun ikincil mevzuatın da eklenmesi öngörülmektedir.
7. Zorunlu Hallerde Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde Yürütülen Faaliyetlerin Merkezler Dışında, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yürütülen Faaliyetlerin Bölge Dışında Yürütülmesi Halinde Destek, İndirim ve Teşviklerin Uygulanması
Ülkede meydana gelecek deprem, sel, doğal afet, salgın hastalık gibi mücbir sebep sayılabilecek hallerin ortaya çıkması durumunda, 5746 sayılı Kanun çerçevesinde Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri dışında da yapılmasına ve ayrıca 4691 sayılı Kanun çerçevesinde Teknoloji Geliştirme Bölgeleri sınırları içinde yapılması zorunlu olan faaliyetlerin bölge dışında da yapılmasına dair izin yetkisinin Cumhurbaşkanı’na verilmesi, bu süreçte Kanun çerçevesinde tanınan indirim, istisna, destek ve teşviklerin uygulanmasına devam edilmesi öngörülmektedir.
8. Ticaret Sicili İşlemlerinde Noter Onaylı İmza Beyanları Kullanılabilecektir
Ticaret sicili işlemlerinde imza beyanı yükümlülüğünün daha kolay ve hızlı bir şekilde yerine getirilebilmesini teminen, ticaret sicili müdürlüklerinin yanı sıra noterlerde de imza beyanında bulunulmasına imkân sağlanması öngörülmektedir. Diğer taraftan, tacirin ya da temsile yetkili kişinin Devlet veri tabanında imzasının bulunması halinde, ayrıca ticaret sicili müdürlüğüne gidilmesi gerekliliğini ortadan kaldırarak işlemlerin tamamen elektronik ortamda yürütülmesine imkân sağlanması hedeflenmektedir.
9. Anonim ve Limited Şirketlerin Genel Kurulları Faaliyet Döneminin İlk Beş Ayı İçerisinde Yapılabilecektir
Anonim ve limited şirketlerin genel kurullarının faaliyet döneminin ilk beş ayı içerisinde yapılması öngörülmektedir.
10. Bağımsız Denetçi Faaliyet Döneminin Beşinci Ayı Sonuna Kadar Seçilecektir
Türk Ticaret Kanunu kapsamında bağımsız denetçinin seçimine ilişkin sürenin de genel kurul toplantılarının yapılabilmesine dair süre (faaliyet döneminin ilk beş ayı içinde seçilmesi ve tescil ve ilan ettirilmesi) ile uyumlu olması amaçlanmıştır.
11. Olağan Genel Kurulu Toplantıya Çağırmayan Yönetim Kurulu Üyeleri ile Limited Şirket Müdürleri Hakkında İdari Para Cezası
Türk Ticaret Kanunu’nda öngörülen sürelerde (faaliyet döneminin ilk beş ayı içinde) olağan genel kurulu toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile limited şirket müdürleri hakkında idari para cezası öngörülmektedir. (TTK’nun 562. Maddesi kapsamında uygulanan idari para cezası tutarı 2020 yılı için 9.387 TL’dir.)
12. Üretici, Tedarikçi ve Perakende İşletmeler Arasındaki Alım Satım İşlemlerinde Ödeme Süresi
6585 sayılı Kanunun 7. maddesinde yapılması öngörülen değişiklikle; üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki alım satım işlemlerinden kaynaklanan ödemelerin, sözleşmede öngörülen tarihte yapılması ve borçlunun büyük ölçekli işletme olduğu durumlarda, üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen hızlı tüketim malları ile birlikte et ve süt ürünleri için de ödeme süresinin otuz günü aşmaması kuralının getirilmesi öngörülmekte ve otuz günlük ödeme süresinde alıcının küçük ölçekte olması kuralının kaldırılması ve bu düzenlemeye aykırılık halinde 500.000 TL’dan fazla olmamak şartıyla ödenmeyen tutarın %25’i kadar idari para cezası öngörülmektedir.
13. Fahiş Fiyat ve Stokçuluk Halinde İdari Para Cezası Uygulaması 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi
Hakkında Kanuna; üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından girdi maliyeti ve döviz kuru artışı gibi haklı bir gerekçe olmaksızın bir mal veya hizmetin satış fiyatında aşırı artış yapılamayacağına ve üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından fiyat artışı beklentisi veya benzeri sebeplerle mal satışından kaçınılamayacağı; piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunulamayacağına dair düzenlemelerin eklenmesi öngörülmektedir. Fahiş fiyat artışı yapanlara 10.000 TL’dan 100.000 TL’na, stokçuluk yapanlara ise 50.000 TL’dan 500.000 TL’na kadar idari para cezası öngörülmektedir.
14. Denize Elverişlilik Belgesine Başvuru Süresinin 3 Ay Uzatılması
Yaşanan gelişmeler doğrultusunda denize elverişlilik belgesi düzenlenmesi amacıyla denetlenmesi gereken ticaret gemilerinin denetimi idare açısından da gemi sahipleri açısından da güç bir hale gelmiştir. Denize elverişlilik belgesi bulunmayan gemilere Liman Çıkış Belgesi de verilememekte ve söz konusu gemiler ticaret yapamamaktadırlar. Yapılan düzenlemeyle, söz konusu denetimlerin gerçekleştirilmemesi ve süresi dolan denize elverişlilik belgesine ilişkin gemi sahiplerinin başvuru yapamamaları amacıyla söz konusu denize elverişlilik belgelerinin süresinin maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay süreyle uzatılması amaçlanmaktadır. Söz konusu sürelerin yaşanan salgın olaylarının uzaması ihtimaline binaen Bakanlıkça uzatılabileceği de hüküm altına alınmıştır.
15.Sosyal Ağ Sağlayıcılarının Türkiye’de Temsilci Atama Zorunluluğu
Sosyal medyada yer alan hukuka aykırı içeriğin kaldırılması veya içeriğe erişimin engellenmesi hususunda içerik veya yer sağlayıcılar bakımından yetkili bir muhatap bulamamak ya da çok geç bulmak, uygulamada sıklıkla karşılaşılan bir sorundur. 5651 sayılı Kanunda bu konuya ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu nedenle kanunda yer alan bu boşluğun doldurulması hedeflenmiştir. 5651 sayılı Kanunda belirlenen yurtdışı kaynaklı internet aktörlerine Türkiye Cumhuriyeti kurum ve kuruluşlarının tebligat, bildirim ve taleplerinin aktarılması konusunda sorunlar yaşanmaktadır. Bu itibarla, Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına yapılacak başvuruların cevaplandırılması için yetkili en az bir kişinin Türkiye’de görevlendirilmesi zorunluluğu getirilmektedir.
16. Hazine Taşınmazlarına İlişkin Olarak Sözleşmeye İstinaden Ödenmesi Gereken Bedeller İle Ecrimisil Bedellerinin Mücbir Sebep Halinin Devamı Süresince Alınmaması
4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunda yapılacak değişiklik ile; mücbir sebep olarak değerlendirilen doğal afetler (yangın, deprem, su baskını vs.), ülkede genel veya kısmi seferberlik ilanı, genel veya kısmi grev, lokavt gibi kısmi hak kullanımından doğan imkânsızlıkların meydana gelmesi, bulaşıcı hastalık, salgın gibi olayların çıkması ve benzeri hallerde Hazine taşınmazlarına ilişkin olarak sözleşmeye istinaden ödenmesi gereken (satış, kira, ön izin, irtifak hakkı, kullanma izni, hasılat payı vb.) bedeller ile ecrimisil bedellerinin mücbir sebep halinin devamı süresince alınmaması, erteleme, indirim, taksitlendirme yapılması, bu işlemlere ilişkin faiz alınmaması veya yürürlükteki faiz oranından daha düşük faiz oranının uygulanması konularında ve diğer hususlarda Çevre ve Şehircilik Bakanı’nın yetkili olması yönünde düzenleme yapılmak suretiyle; mücbir sebeplerin ortaya çıkması nedeniyle faaliyetlerini yürütemeyen veya faaliyetlerinde aksama meydana gelen bu nedenle de gelir kaybına uğrayan vatandaşlarımızın bu kayıplarının biraz da olsa telafi edilebilmesi ve mücbir sebebin olumsuz etkilerinin azaltılması amaçlanmıştır.
Saygılarımızla,
(*) Sirkülerlerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tereddüt edilen hususlarda kesin işlem tesis etmeden önce konusunda uzman bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiyemiz olup; sadece sirkülerlerimizdeki açıklamalar dayanak gösterilerek yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.
(**) Sirkülerlerimiz hakkında görüş, eleştiri ve sorularınız için aşağıda bilgileri yer alan uzmanlarımıza yazabilirsiniz.
